Stevig betoog Vitale Vakantieparken in rondetafelgesprek van de Tweede Kamer

04-10-2022

Voorzitter Henk Lambooij van Vitale Vakantieparken pleitte in Den Haag voor het bereikbaar houden van vakantieparken voor mensen met een smalle beurs en voor aanvullende instrumenten voor gemeenten. Dit deed hij tijdens het rondetafelgesprek van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Aanleiding was het onderzoek naar het opkopen van parken dat is uitgevoerd. Samen met o.a. HISWA-RECRON, NRIT en een andere belanghebbenden gingen zij het gesprek aan met commissieleden Binnenlandse Zaken.  Voor Vitale Vakantieparken veel herkenning uit de praktijk, maar we zien graag op 4 punten verdere actie van de Tweede Kamer ter ondersteuning van lokale uitvoering van beleid.  We hopen dat we nu gezamenlijk de juiste stappen kunnen zetten om veel problemen in de toekomst voorkomen! Meer lezen? Klik hier.

We stellen: 

1 Verblijfsrecreatie moet voor iedereen beschikbaar blijven
Het opkopen en vervolgens vernieuwen van vakantieparken is iets dat vanuit het economisch en juridisch perspectief wellicht mag, maar dat maatschappelijk gezien tot ongewenste effecten leidt. Aanwezige huurders en pachters moeten wijken als contracten worden opgezegd. De oude chalets en huisjes worden weggehaald en er komen nieuwe bungalows voor in de plaats. De prijzen stijgen enorm (tot meerdere tonnen). Voor de oude recreanten bijna altijd financieel gezien onbereikbaar. Zij kunnen dus niet terugkomen en op een ander park een betaalbare plek vinden is ook vaak onmogelijk omdat die niet of nauwelijks worden aangeboden.

Daarnaast vinden wij het ook zorgelijk dat waardevolle sociale structuren worden afgebroken. Op sommige vakantieparken recreëren families al decennialang en zijn er tussen de recreanten vele sociale relaties ontstaan. Die zijn het ook waard om te beschermen. Het zijn vooral mensen met een kleine tot modale beurs die de dupe zijn van het opkopen. De zwakke rechtsbescherming die zij hebben, bijvoorbeeld in vergelijking met de bewoners van reguliere woningen in de oude wijken, maakt dat hun belangen onvoldoende worden meegenomen.

Wat we moeten voorkomen is dat recreëren een luxe product wordt dat alleen beschikbaar is voor mensen met een bovenmodaal gevulde portemonnee. Het moet voor iedereen mogelijk blijven in eigen land te recreëren!

2 Reguleren uitponding om toekomstige problemen te voorkomen
Een veel gebruikt verdienmodel bij het opkopen en vernieuwen van vakantieparken is het zogenaamde uitponden. Een grote kavel grond wordt dan opgeknipt in vele kleine kavels die allemaal afzonderlijk met een nieuwe recreatiewoning daarop verkocht worden. De winst die op de grond gemaakt wordt is een van de meest lucratieve verdienmodellen in het hele traject.

Er zijn bijna 500 parken op de Veluwe, met de meeste gaat het gelukkig goed. Maar er zijn ook parken waar sprake is van sociale problematiek en veiligheidsvraagstukken. De parken met problemen zijn bijna altijd parken die de afgelopen 20-30 jaar zijn uitgepond. Het probleem is dat door de versnipperde eigendomsstructuur en het ontbreken van een goed functionerende organisatie voor de exploitatie de kwaliteit achteruitgaat. Onderhoud vindt minder plaats, niet-recreatief gebruik neemt toe, er is geen toezicht etc., waardoor eens mooie vakantieparken veranderen in probleemwijken in het groen.

Uitponding is een belangrijk verdienmodel onder de huidige opkoop- en vernieuwingsgolf. Hiermee worden op korte termijn enorme ontwikkelwinsten bereikt. Maar dit model zorgt voor problemen op langere termijn (15- 20 jaar). De kosten die het oplossen van die problemen met zich meebrengt, komen op het bord van de overheid terecht.  Wij vragen de Rijksoverheid om een vergunningstelsel te creëren waarmee gemeenten uitponding kunnen reguleren, en dus ook voorwaarden kunnen stellen aan de wijze waarop het beheer georganiseerd wordt.

3 Meer invloed van gemeenten op de vastgoedtransacties: Opkoopfonds en Voorkeursrecht
Waar het onderzoeksrapport te algemeen blijft is het onderdeel instrumentarium. Natuurlijk kan met een optimale inzet van het Ruimtelijk Ordeningsinstrumentarium een en ander gereguleerd worden. Maar het beeld dat gemeenten voldoende instrumenten hebben en dat het vooral een kennisvraagstuk is, komt niet overeen met de uitvoeringspraktijk. De concrete ervaring die wij op de Veluwe hebben leert dat ook met een optimale inzet van het beschikbare instrumentarium wij niet effectief op kunnen treden. Wij hebben geen mogelijkheden om risicovolle vastgoedtransacties te voorkomen. Deze vinden buiten het zicht van de overheid plaats en we weten dit pas als het is afgehandeld.

We hebben meer proactieve instrumenten nodig:

• Een Opkoopfonds waarmee we gronden kunnen verwerven en deze vervolgens in erfpacht uitgeven, zodat we via de voorwaarden grip houden op het gebruik van de grond en daarmee problemen kunnen voorkomen.
• Het voorkeurrecht toepasbaar maken op gebieden waar vanuit sociale en veiligheidsargumenten risico’s zijn. Gronden moeten dan eerst aangeboden worden aan de gemeente.

4 Transformatie van recreatie naar wonen, laat regie bij de gemeenten
Met enige regelmaat worden in het licht van de woningmarktcrisis vakantieparken naar voren geschoven als deeloplossing voor het woonvraagstuk in Nederland. Het blijft ons verbazen dat dit steeds terugkomt omdat de feitelijke situatie in gemeenten steeds weer laat dat dit in absolute aantallen weinig tot geen zoden aan de dijk zet. Deze ‘oplossing’ die dus geen oplossing is leidt tot extra maatschappelijke kosten (werkgelegenheid, sociale problematiek) en werkt zelfs speculatie in de hand en trekt ook ‘foute’ partijen aan (ondermijning).

Wat wij met nadruk vragen is om de regie op de transformatie bij de lokale overheden te laten. Zij zijn bij uitstek in staat de belangenafweging die hiervoor nodig is zorgvuldig te maken. ‘Den Haag’ vragen wij de gemeenten te ondersteunen met de juiste instrumenten, zoals hiervoor genoemd:

• Reguleren uitponding
• Opkoopfonds
• Uitbreiden mogelijkheden Voorkeursrecht Gemeenten