Natuur is grote winnaar van samenwerking in Veluws Krachtighuizen

02-12-2025 | Nieuws

De natuur beschermen én tegelijkertijd het gebied aantrekkelijker maken voor inwoners en toeristen: in het Veluwse Krachtighuizen lukt dat. Dankzij de gezamenlijke aanvraag van Regio Deal-gelden door VeluweAlliantie en Vitale Vakantieparken (VVP), én door de intensieve samenwerking tussen gemeente, ondernemers en inwoners. Het resultaat: een sterker landschap, betere natuurbeleving en een toekomstbestendig recreatiegebied.

Van ondernemerswens naar gebiedsaanpak
‘Kan de hei weer in ere hersteld worden?’ Dat deze vraag van twee vakantieparkeigenaren in een keukentafelgesprek met de gemeente Putten zou uitmonden in een grondige herinrichting van het natuurgebied Krachtighuizerheide, kon niemand in 2018 voorzien. De heide, waaraan de vakantieparken van de ondernemers liggen, is dan vrijwel verdwenen. Zonde, vinden de ondernemers. De plek kan een prachtig wandelgebied zijn voor toeristen en inwoners. De gemeente geeft gehoor aan de wens: samen met inwoners en ondernemers wordt het plan verder uitgewerkt en haken steeds meer partijen aan.

Gaandeweg blijkt de ondernemerswens het vertrekpunt te zijn voor een brede gebiedsaanpak voor versterking van de natuur en het aantrekkelijker maken van Krachtighuizen voor inwoners en bezoekers.

Natuur beleven vanaf de parkeerplaats
Zo wordt de Krachtighuizerheide een van de Veluwse ontvangstlocaties: startpunten van waaruit bezoekers een natuurgebied kunnen verkennen. Ze vormen onderdeel van de recreatiezonerings- en bestemmingsmanagementprogramma’s waar onder meer de VeluweAlliantie aan werkt. Het idee erachter is eenvoudig: bezoekers van de Veluwe worden verleid om de natuur vanuit een beperkt aantal locaties te verkennen, zodat andere natuur wordt ontzien. Die heeft al veel te lijden onder de recreatiedruk van inwoners en toeristen, en zal met de woningbouwplannen rond de Veluwe alleen maar verder toenemen.

Deze ontvangstlocaties hebben parkeergelegenheid voor auto en fiets, zijn goed bereikbaar en bieden toegang tot wandelroutes. Evert Leusink, strategisch adviseur van de Veluwe Alliantie: ‘We willen dat bezoekers vanaf het moment dat ze hun auto of fiets parkeren de natuur beleven.’

Vlonders en vennetjes
Zo ook op de Krachtighuizerheide. De verloederde heide is aangepakt en wordt met een meerjarig herstelplan weer teruggebracht. De oude parkeerplaats, niet goed onderhouden en met een beperkt aantal plekken, is verwijderd. In plaats daarvan is een parkeerplaats aangelegd aan een verharde doorgangsweg, tegenover de entree naar de heide. Ook op de parkeerplaats is aandacht besteed aan natuurbeleving: boomstammen markeren het einde van de parkeerplekken en tussen de bestrating groeit mos en gras.

Aan de overkant van de weg is de toegang tot het heidegebied, voorzien van een informatiepaneel. Vanaf daar loopt een houten vlonderpad naar de heide met enkele vennetjes waar ook de lokale natuurorganisatie bij betrokken werd. Er zijn natuurlijke speelelementen voor kinderen geplaatst, net als een kunstwerk waar een lokale kunstenares zich voor heeft ingezet. Ook leidt één van de wandelroutes naar een ander kunstwerk: het Zwaartepunt van Nederland. Leusink: ‘De Krachtighuizerheide is heel aantrekkelijk geworden voor bezoekers. Het startpunt biedt al veel aantrekkelijke elementen die de beleving verhogen. Mensen hoeven niet ver te gaan om al een prettige natuurbeleving te hebben.’

Gebiedsentree

Kruidenmengsels en inheemse planten
Naast de ontvangstlocatie heeft ook de omgeving een impuls gekregen. Een ecologisch adviesbureau heeft in opdracht van Vitale Vakantieparken een aantal inrichtingsmaatregelen voorgesteld die de biodiversiteit en natuurbeleving versterken. In samenwerking met Vitale Vakantieparken zijn onder meer de bermen ingezaaid met gebiedseigen kruidenmengsels. Beplanting buiten de erfafscheiding van vakantieparken is op verzoek van enkele ondernemers in lijn gebracht met de inheemse beplanting erbinnen. Daarnaast is er aandacht voor de tuinen en erven van inwoners van Krachtighuizen. En zelfs de rotonde die de toegangspoort vormt tot Krachtighuizen wordt op verzoek van inwoners en ondernemers heringericht met heide en grassoorten.

‘Door het groen in het gebied te versterken, brengen we veel meer in beweging,’ zegt Saskia Croes, die als gebiedsregisseur betrokken is bij de uitvoering van de natuurversterkingsmaatregelen. ‘Het werkt als een vliegwiel: we verbeteren niet alleen de natuur bij ondernemers, bewoners en op publieke gronden, maar ook de recreatieve uitstraling en de toegankelijkheid van het gebied. Denk aan betere entrees, goede fiets- en wandelvoorzieningen én kwaliteitsacties op de vakantieparken zelf. Alles bij elkaar zorgt dit voor een integrale, sterke kwaliteitsimpuls.’

Strubbelingen
Liep dan echt alles goed in Krachtighuizen? Nee, een integrale aanpak vereist veel geduld. Het proces heeft lang geduurd. Met name de vergunningen die nodig waren voor aanpassingen in het gebied leidden tot vertraging, waardoor deadlines die hingen aan bijvoorbeeld Regio Deal-gelden in het geding kwamen.

En zoals met alle nieuwe projecten dient zich altijd het volgende aandachtspunt aan: de borging ervan. Wethouder ’t Jong van de gemeente Putten. ‘Een goed beheer en onderhoud past binnen onze visie en beleid; daar zetten we ons voor in.’

Wethouder 't Jong, Krachtighuizen, ingezaaide bermen

Helicopterview
Croes, Leusink en ’t Jong zijn het erover eens: het resultaat is er gekomen dankzij de goede samenwerking tussen inwoners, ondernemers, gemeente en aanverwante organisaties. ’t Jong: ‘In dergelijke langdurige projecten is het belangrijk dat het begint met een concreet, haalbaar doel. En in het grotere geheel moet er voor iedereen iets in zitten waardoor mensen zich willen blijven inzetten.’

Daarbij is een faciliterende en kaderstellende opstelling belangrijk.

‘Je moet als overheid ruimte durven geven aan ondernemers of mensen met hart voor de natuur om met initiatieven te komen. En dan mee te denken en te faciliteren,’ zegt ’t Jong.

Leusink: ‘Het is vervolgens zaak voor partijen als de Veluwe Alliantie en Vitale Vakantieparken om vanuit onze helicopterview ambities, partijen en middelen met elkaar te verbinden. Dat is hier goed gelukt.’

Het project inspireert de gemeente om de werkwijze te kopiëren naar andere beleidsterreinen. De aanpak van faciliteren, kaderstellen en veel ruimte geven aan deskundigen en inwoners wordt toegepast bij de ontwikkeling van het nieuwe centrumplan. ’t Jong: ‘Er ontstaat veel meer moois als je ruimte biedt voor enthousiasme en inbreng van mensen.’

Meer drive en meer cohesie
De groenprojecten hebben nog meer neveneffecten. Croes: ‘Ze verbinden mensen in de lokale gemeenschap. Mensen zien het effect van het project op hun omgeving en willen dat die mooi blijft. Het draagt bij aan het gevoel van mensen dat ze betekenisvol kunnen zijn.’

Danielle Geurtsen, Parkcamping ’t Ravenest  

Vitale Vakantieparken
Het programma Vitale Vakantieparken is een samenwerking van elf Veluwse gemeenten en de provincie Gelderland en richt zich op het toekomstbestendig maken en houden van vakantieparken.

VeluweAlliantie
De VeluweAlliantie is een netwerksamenwerking van veertig partijen die zich richt op het versterken en het behoud van natuur, economie en leefbaarheid.